Prokaryot hücre yapısında tek hücreli canlıladır ve ribozom dışında organelleri yoktur.
Halkasal DNA’ya sahiptirler. Çekirdek zarı olmadı için DNA sitoplazmada hücrenin belirli bir bölgesinde bulunur.
Peptidoglikandan yapılmış hücre duvarları vardır.
Bazı bakterilerde hücre duvarı dışında bir de kapsül bulunur. Kapsüllü bakteriler hastalık yapıcıdır (patojen).
Depo karbonhidratları glikojendir.
Ototrof (fotoototrof ve kemoototrof) ve heterotrof beslenen türleri vardır.
Fotoototrof beslenen türleri klorofil bulundurur, kemoototrof türlerinde klorofil yoktur.
Heterotrof olanlar parazit veya ayrıştırıcı (çürükçül=saprofit) olabilir.
Bakterilerin birçoğu kamçı ile aktif hareket eder.
Bazı bakteriler birbirlerine ve bulundukları yüzeye tutunmayı sağlayan pilus adı verilen kısa uzantılara sahiptir.
Piluslar arasında kurulan sitoplazmik köprü sayesinde konjugasyon gerçekleşir.
Bakterilerde plazmit denilen DNA’dan bağımsız çoğalabilen küçük ve halkasal gen parçaları vardır. Bu yapı genetik bilgi aktarımı ve direnci artırmayı sağlar.
Bakterilerin oksijenli solunum, oksijensiz solunum ve fermantasyon yapan türleri vardır.
Oksijenli solunum yapan türlerinde mitokondri yoktur fakat bunun yerine hücre zarının kıvrım yaparak oluşturduğu mezozom adı verilen yapılar vardır. Mezozomlar ETS elemanlarını bulundurur.,
Bazı bakteriler uygun olmayan ortam koşullarında hayatta kalabilmek için endospor oluşturur.
Bakterilerde görülen endospor oluşumu bir üreme şekli değil, zor koşullarda hayatta kalma yöntemidir.
Endospor oluşturan bakteri hücre kromozomunu kopyalar ve bu kopyayı dayanıklı bir duvar ile çevirir, Su oranını ve metabolizma hızını düşürür.
Bakterilerin eşeysiz üremesi bölünerek üreme (binary fission) şeklinde gerçekleşir.
Bakterilerde genetik çeşitlilik şu olaylarla gerçekleşir: Mutasyon, konjugasyon (gen aktarımı), transdüksiyon (virüs aracılı gen transferi), transformasyon (ortamdaki DNA’nın alınması).
Bakteriler virgül, yuvarlak, çubuk ve spiral şeklinde olabilir.
Hücre çeperinin yapısına göre bu bakteriler Gram boyası ile boyanabilir. Boyanan bakterilere Gram (+) (mor renkli), boyanmayanlara Gram (–) (pembe renkli) bakteriler denir.
Bakteriler çevre kirliliği ile mücadele etmek konusunda önemli yardımcılardır. Biyoremediasyon olarak tanımlanan bu süreç mikroorganizmaların yardımıyla zararlı kimyasalları zararsız hale getirme işlemidir.
2.Arkeler:
Prokaryot hücre tipine sahiptirler.
Çekirdekleri yoktur, DNA sitoplazmanın belirli bir bölgesinde bulunur.
Hücre duvarlarında bakterilerde bulunan peptidoglikan yerine pseudopeptidoglikan bulunur.
Ökaryot hücrelerde olduğu gibi DNA’ları histon proteini bulundurur
Depo polisakkaritleri glikojendir.
Aşırı sıcak, aşırı soğuk, aşırı tuzlu ortamlarda yaşayabilirler.
Plazmidleri vardır.
Arkelerin bilinen türlerinde; fotosentez yapan, hastalık yapan, endospor yapan tür yoktur. Plazmit bulunduran, kemosentez yapan, konjugasyon yapan, kamçı ve pilus bulunduran, azot bağlayan türler vardır.
Metanojenler: Zorunlu anaerobturlar. Otçul hayvanların sindirim kanalında, bataklıklarda, kirli sularda yaşarlar. Karbondioksit ve hidrojeni birleştirerek metan ve su elde ederler. Pis suların arıtılmasında kullanılabilirler.
Halofiller: Tuz gölü, Kızıldeniz gibi tuz oranının yüksek olduğu yerlerde yaşarlar. Bakteriyorodopsin adı verilen özel pigmentleri sayesinde ışık enerjisini kullanıp ATP elde edebilirler fakat bu ATP ile karbondioksit özümlemesi yapıp organik besin sentezleyemezler. Bu yüzden bu canlılar fotoheterotrof olarak adlandırılır.
Termofiller: Yaşayabildikleri sıcaklık aralığı 60-70 oC’dir. Yaşam ortamları volkanik dağların bacaları, gayzerler, sıcak su kaynaklarıdır.Enerjilerini kükürdü oksitleyerek elde ederler.
Psikrofiller: Kutup bölgelerigibi aşırı soğuk bölgelerde yaşarlar.
3.Protistler:
Ökaryot hücre yapısına sahiptirler. Çekirdek ve zarlı organelleri vardır.
Çoğunlukla tek hücrelidirler.
Beslenme bakımından ototrof, heterotrof hem ototrof hem heterotrof türleri vardır. Heterotrof olan türler içinde parazitlik ve saprofitlik görülür.
Hareketli ve hareketsiz olan türleri vardır. Aktif hareket eden türlerde sil, kamçı, yalancı ayak gibi yapılar vardır.
Üremeleri eşeyli veya eşeysiz şekilde gerçekleşebilir.
Tatlı sularda yaşayan türlerinde kontraktil koful vardır.
Öglena, paramesyum, amip, algler, cıvık mantarlar, sıtma paraziti bu aleme dahil olan canlılardır.