Canlıların Çeşitliliği ve Sınıflandırılmasının Önemi
Canlıların benzerlik ve farklılıklarına göre gruplara ayrılmasına sınıflandırma (sistematik) denir.
Canlıların sınıflandırılmasında kullanılan kural ve kriterleri belirleyip, canlıların isimlendirilmesini sağlayan bilim dalına ise taksonomi denir.
Sınıflandırmada canlıların bilimsel adları kullanılır.
Sınıflandırma biyolojik çeşitliliği ve bunun dünya üzerindeki dağılımının nasıl olduğunu anlamayı amaçlar.
Sınıflandırma yapmak aynı canlının, farklı bölgelerde farklı adlarla tanınmasını engeller.
Sınıflandırma nesilleri tükenmiş eski türler ile yeni türleri karşılaştırır.
Sınıflandırma Çeşitleri:
1.Yapay (Ampirik) Sınıflandırma:
Aristo tarafından yapılmıştır.
Canlıların dış görünüşlerine ve yaşadıkları yere bakılarak yapılan bir sınıflandırma çeşitidir.
Günümüzde geçerliliğini kaybetmiştir.
Nitel gözleme dayanır. Canlı türleri adlandırılmamıştır.
Bu sınıflandırmada yararlanılan özelliklerden biri, analog organlardır.
Embriyonik kökenleri farklı, görevleri aynı olan organlara analog organ denir.
Yarasanın ve sineğin kanadı analog organdır ikisininde görevi uçmayı sağlamaktır. Fakat sineğin kanadı zarsı yapıda iken yarasanın kanadı kas ve kemikten oluşurmuştur.
2. Doğal (Filogenetik) Sınıflandırma:
Canlıların embriyonik köken benzerliklerine, anatomik yapılarına, fizyolojik yapılarına, akrabalık derecelerine, protein yapılarına bakılarak yapılan sınıflandırmadır.
Hem nitel hem nicel gözleme dayanır. Canlı türleri iki kelimeden tür ismi ile adlandırılmıştır.
Doğal sınıflandırmanın temel aldığı kriterler: Hücre yapısı ve sayısı, homolog organ benzerliği, embriyonik gelişimleri, protein benzerliği (gen, DNA benzerliği), anatomik ve fizyoloji yapı, köken benzerliği, beslenme ve üreme şekli, akrabalık dereceleri, boşaltım atığı çeşitleri, vücut simetrileridir.
Embriyonik kökenleri aynı, görevleri farklı veya aynı olabilen organlara homolog organ denir. Örneğin balinanın yüzgeci ve yarasın kolu homolog organdır.
Sınıflandırma Basamakları ve İkili Adlandırma:
Sınıflandırmanın en temel basamağı türdür.
Ortak bir atadan gelen, yapı ve görev bakımından benzer organlara sahip, yalnızca kendi aralarında çiftleşebilen ve neslini devam ettirebilen döller meydana getiren canlılara tür denir.
Aynı türden canlıların yaşama ortamları, embriyonik gelişimleri, kromozom sayıları, boşaltım ürünleri aynıdır.
Protein yapıları başka türden bir canlıya göre aynı türün bireyleri ile daha çok benzer.
Türler ilk defa Linneaus tarafından yapılan ikili (binomial) adlandırma yöntemi ile adlandırılırlar.
İlk kelime büyük harfle başlar ve cins adıdır.
İkinci kelime küçük harfle başlar ve türün tanımlayıcı adıdır.
İki kelime birlikte tür adını verir.
Cins adlarının aynı olması canlıların yakın akraba olduklarının göstergesidir.
